در حال حاضر تعداد زیادی از این موتورهای جستجو وجود دارند و روزبه‌روز به تعداد آنها افزوده می‌شود. در این گفتار به تعریف موتور جستجو پرداخته و انواع موتور جستجوگر و جدیدترین آنها را به شما معرفی خواهیم کرد.
- موتور جستجو چیست؟
- تاریخچه موتور جستجو
- فناوری‌ها و نوآوری‌های موتور جستجو
- آینده موتور جستجو
- انواع موتور جستجو چیست؟
- موتورهای جستجو چگونه کار می‌کنند؟
- نحوه رتبه بندی نتایج توسط موتورهای جستجو ( نحوه استفاده از الگوریتم موتور جستجو)
- اهداف موتور جستجو
- نحوه کسب درآمد موتورهای جستجو
- نحوه شخصی‌سازی نتایج توسط موتورهای جستجو
- اسامی موتورهای جستجو اصلی و فرعی
- نوع فعالیت موتورهای جستجو
- دیگر انواع موتور جستجو
- معرفی انواع موتور جستجو برتر
- انواع موتور جستجو داخلی
- کاربرد هوش مصنوعی در توسعه موتور جستجو
- لیست معروف ترین موتورهای جستجوی دنیا
موتور جستجو چیست؟
موتور جستجو، ابزار اینترنتی قدرتمندی است که اطلاعات موردنیاز کاربران را در صفحات وب تامین می‌کند. موتورهای جستجو به کمک ربات‌ها و کراولرها، صفحات وب را در اینترنت اسکن کرده و محتوای آن را ذخیره می‌کنند. پس از آن، هنگامی که کاربر در جستجوی موضوع موردنظر خود، عبارتی را سرچ می‌کند، موتور جستجو نتایج را بر اساس میزان مرتبط بودن آنها با عبارت وارد شده توسط کاربر رتبه‌بندی کرده و در دسترس قرار می‌دهد.
تاریخچه موتور جستجو
استفاده از اینترنت در دهه 1990 میلادی به‌سرعت درحال رشد بود و اولین موتورهای جستجو به شکلی بسیار ساده بر اساس الگوریتم‌های ابتدایی فعالیت خود را آغاز کردند. اولین موتور جستجو Archie توسط (Alan Emtage و L. Peter Deutsch) در دانشگاه مک گیل مونترال کانادا راه‌اندازی شد. این موتور جستجو مجموعه‌ای از وب‌گاه‌ها بود که کاربران فایل‌های اشتراکی خاص را در آن در قالب (FTP) جستجو می‌کردند.
موتورهای جستجو به ترتیب سالی که تاسیس شدند عبارت‌اند از:
1- Lycos در سال 1993 به‌عنوان پربازدیدترین موتور جست‌وجو در 40 کشور جهان در دسترس بود.
2- یاهو در سال 1994 در دانشگاه استنفورد متشکل از سرویس ایمیل، دایرکتوری و انتشار اخبار آغاز به کار کرد.
3- Web Crawler در سال 1994 اولین خزنده‌ای بود که صفحات وب را فهرست‌بندی کرد.
4- آلتا ویستا در سال 1995 بسیار محبوب بود و بیشترین صفحات وب را در بر داشت.
5- در سال 1996 بزرگ‌ترین موتور سرچ جهان، گوگل، در دانشگاه استنفورد راه‌اندازی شد و بر اساس تعداد سایت‌هایی که به یک صفحه لینک می‌شدند، وب‌سایت‌ها را مرتب می‌کرد.
در سال‌های بعد MSN Serch و ask.com و Teoma و Alltheweb و Ixquick.com و StartPage و DuckDuckGo و بسیاری از موتورهای جستجوگر خلق شدند.
فناوری‌ها و نوآوری‌های موتور جستجو
امروزه موتورهای جستجو بسیار پیشرفته و به‌روز هستند؛ بنابراین نیازهای کاربران را با استفاده از به‌روزترین تکنولوژی‌ها پاسخ می‌دهند. اخیرا با اضافه شدن هوش مصنوعی به موتورهای جستجو، امکان پیش‌بینی نیاز کاربران و فراهم کرده خواسته‌های آنان با توجه به تاریخچه جستجو و جزئیات دیگر وجود دارد و روزبه‌روز شاهد شخصی‌سازی شدن موتورهای جستجو برای هر فرد هستیم.
آینده موتور جستجو
آینده موتورهای جستجو مبتنی بر پیشرفته‌ترین تکنولوژی یعنی هوش مصنوعی است. رقابت میان غول‌های بزرگی همچون گوگل و مایکروسافت بسیار تنگاتنگ است و هریک از آنها برنامه‌های جدیدی را با استفاده از هوش مصنوعی در موتورهای جستجوی خود توسعه داده‌اند.
هوش مصنوعی با انبوهی از ویژگی‌ها و مزیت‌ها در حال تغییر ساختار اینترنت است و جذابیت بسیار زیادی برای کاربران دارد. موتورهای جستجو با استفاده هوش مصنوعی با سرعت بسیار زیادی می‌تواند در اشکال مختلف اطلاعات را در اختیار کاربران قرار دهد و احتمالا به همین صورت، قدرتمند باقی خواهند ماند.
انواع موتور جستجو چیست؟
موتورهای جستجو در دو گروه اصلی زیر دسته‌بندی می‌شوند:
1- موتور جستجو بر اساس خزیدن یا پیمایشگر
موتورهای سرچ پیمایشگر از کراولرها استفاده می‌کنند که پیوندهای موجود در صفحات وب جدید را دنبال کرده، سپس آن را اسکن و ذخیره می‌کنند و مجددا به دنبال صفحات جدید می‌گردند. به‌عنوان‌مثال Google، Bing، Yahoo، Baidu، Yandex، DuckDuckGo، AOL و Ask را می‌توان از این دسته نام برد.
2- موتور جستجو براساس دایرکتوری‌ها یا فهرست
در این نوع از موتورهای جستجو، بانک‌های اطلاعاتی به سایت‌های مرجع لینک می‌شوند. افراد این اطلاعات را برای سازماندهی وب‌سایت‌ها با موضوعات مختلف و بر اساس قوانین مربوط به خود دسته‌بندی می‌کنند به‌عبارت‌دیگر از ربات‌ها یا خزنده‌ها استفاده نمی‌کنند. دایرکتوری یاهو، DMOZ و Open Directory Project از جمله موتورهای جستجو مبتنی بر دایرکتوری هستند.
موتورهای جستجو چگونه کار می‌کنند؟
موتورهای جستجوگر در 4 مرحله اصلی بهترین محتوای سازماندهی شده را به کاربر ارائه می کنند:
- خزیدن یا Crawling
در این مرحله نرم‌افزارها یا ربات‌ها عمل پیمایش را بر روی کل وب انجام می‌دهند. این ربات‌ها از پیوندهای موجود در صفحات وب برای یافتن صفحات جدید استفاده می‌کنند. وقتی یک خزنده یک صفحه وب جدید پیدا می‌کند، آن صفحه را اسکن می‌کند و محتوای آن را ذخیره می‌کند. محتوای صفحه ممکن است شامل متن، تصاویر، فیلم‌ها، و سایر داده‌ها باشد. - فهرست‌کردن یا Indexing
در گام بعدی بهترین کلمات (کلیدواژه) و عبارات برای شرح صفحات شناسایی می‌شوند؛ یعنی صفحه مدنظر به کلیدواژه‌های شناخته شده اختصاص می‌یابد. - رتبه‌بندی
در این قسمت صفحات وب مرتبط با موضوع کلیدواژه را با یکدیگر مقایسه کرده و بر اساس الگوریتم‌های خاصی رتبه‌بندی (Seo) می‌کند. یعنی نتایج بر اساس میزان مرتبط بودن یک صفحه وب با کلیدواژه رتبه‌بندی می‌شوند. - اجرا و نمایش نتایج
در این مرحله نتایج به‌دست‌آمده برای کاربران به طور منظم سازماندهی شده و به نمایش در می‌آیند.
نحوه رتبه بندی نتایج توسط موتورهای جستجو ( نحوه استفاده از الگوریتم موتور جستجو)
موتورهای جستجو از الگوریتم‌های پیچیده و هوشمند برای رتبه‌بندی نتایج استفاده می‌کنند. این الگوریتم‌ها بر اساس عوامل مختلفی کار می‌کنند که هدف آنها ارائه نتایجی است که بیشترین ارتباط را با کلیدواژه دارند. این الگوریتم‌ها به طور مداوم در حال بهبود هستند تا نتایج جستجو دقیق‌تر و مرتبط‌تر شوند. موتورهای جستجو الگوریتم‌های خود را به‌صورت عمومی منتشر نمی‌کنند. این به این دلیل است که موتورهای جستجو می‌خواهند از سواستفاده از الگوریتم‌ها جلوگیری کنند.
سه فاکتور اصلی برای رتبه‌بندی نتایج وجود دارد:
1- Off- page : مواردی که خارج از یک سایت توسط موتورهای جستجو بررسی می‌شوند و اصطلاحا سئو خارجی سایت نام دارد.
2- On-page: میزان ارتباط محتوای سایت‌ها با کلیدواژه را در بر می‌گیرد و سئو داخلی سایت نام دارد.
3- Technical: کیفیت و عملکرد سایت مورد بررسی قرار می‌گیرد. سرعت، لینک‌های داخلی، ساختار URL و عوامل دیگر از جمله مواردی هستند که به لحاظ فنی توسط موتورهای جستجو بررسی می‌شوند.
اهداف موتور جستجو
یکی از قابلیت‌های موتورهای جستجو بهینه‌سازی آنها است. موتورهای جستجو به مرور زمان مطابق با الگوریتم‌های هوشمند، به طور مداوم در حال تکامل هستند و اهداف خاصی را دنبال می‌کنند. اهدافی مانند:
- بهینه‌سازی لینک‌های داخلی
- بهینه‌سازی نرخ تبدیل سایت
- بهبود کیفیت سایت برای افزایش زمان ماندگاری کاربران در سایت
- کاهش نرخ پرش سایت
- افزایش حداکثری سرعت صفحات سایت
- افزایش اعتبار دامنه
- تقویت استراتژی بک‌لینک وب‌سایت
- بالابردن ترافیک ارگانیک
- افزایش فروش محصولات و خدمات در سایت
نحوه کسب درآمد موتورهای جستجو
قابلیت‌های زیادی در موتورهای جستجو وجود دارد که صاحبان سایت‌ها و حتی کاربران می‌توانند از آن درآمد کسب کنند:
- تبلیغات
- پرداخت به‌ازای هر کلیک
- فروش محصولات و خدمات
- فروش اطلاعات
نحوه شخصی‌سازی نتایج توسط موتورهای جستجو
موتورهای جستجو نتایج موردنظر را برای کاربران خود شخصی‌سازی و تنظیم می‌کنند. موقعیت مکانی، نشانی IP، زبان، سوابق جستجو، سایت‌های نمایش‌داده‌شده، علایق و ترجیحات کاربران همگی از جمله این موارد هستند. شخصی‌سازی نتایج جستجو می‌تواند تجربه کاربر را بهبود بخشد و به کاربران کمک کند تا اطلاعات موردنیاز خود را سریع‌تر و آسان‌تر پیدا کنند.
اسامی موتورهای جستجو اصلی و فرعی
موتورهای جستجو بر اساس نوع محتوا به دودسته تقسیم می‌شوند:
- موتورهای جستجوی اصلی: گوگل، بینگ، یاهو
- موتورهای جستجوی فرعی: داک داک گو، بادی، یاندکس، شین جو
نوع فعالیت موتورهای جستجو
همان‌طور که گفته شد بسیاری از موتورهای جستجو مبتنی بر خزنده یا پیمایشگر (گوگل) فعال هستند نتایج را بر اساس رتبه‌بندی (SEO) در اختیار کاربران قرار می‌دهند. درحالی‌که برخی از موتورهای جستجو مانند یاهو مبتنی بر دایرکتوری فعالیت می‌کنند. برخی از موتورهای جست‌وجو به‌صورت متن‌باز باهدف حفظ امنیت و حریم شخصی کاربران طراحی شده‌اند. مثلا TOR یکی از موتورهای جستجویی است که می‌توانید با آن به‌صورت ناشناس در اینترنت جستجو کنید و کسی نمی‌تواند ترافیک و فعالیت‌های شما را ردیابی کند.
دیگر انواع موتور جستجو
انواع دیگری از موتورهای جستجو نیز وجود دارند که بر روی زمینه‌های خاصی تمرکز دارند.
- موتورهای جستجو خبری:
Google News - Bing News - Yahoo News - CNN - BBC - موتورهای جستجو علمی:
Google Scholar - PubMed - Scopus - Web of Science - موتورهای جستجو تجاری:
Yelp - Foursquare
معرفی انواع موتور جستجو برتر
در حال حاضر برترین موتورهای جستجو را می‌توان به شرح زیر نام برد:
گوگل
یاهو
بینگ
یاندکس Yandex
داک داک گو DuckDuckGo
اسک ASK
AOL
Baidu
انواع موتور جستجو داخلی
در حال حاضر موتورهای جستجوی داخلی نیز پا به عرصه وب نهاده و فراگیر شده‌اند و اگر بتوانند خدمات باکیفیت را مانند موتورهای جست‌وجو خارجی ارائه کنند کاربران زیادی را به سمت خود جذب می‌کنند.
انواع موتور جستجوی داخلی در ایران عبارت‌اند از:
گردو gerdoo.me
وب‌سایت gigle.ir
ذره‌بین zarebin.ir
دادبین shaadbin.ir
پارسیک parseek.com
کاربرد هوش مصنوعی در توسعه موتور جستجو
در حال حاضر هوش مصنوعی انقلابی در عصر دیجیتال به وجود آورده است که در تمامی ابعاد، به‌ویژه در توسعه موتور جستجو کارایی زیادی دارد. مواردی همچون بهینه‌سازی سئو سایت، ارزیابی کیفیت صفحات، جستجوهای صوتی و تصویری، کمک به کاربران برای دستیابی به نتایج باکیفیت و کاربردی و تولید محتوای خلاقانه در طیفی وسیع، همگی از قابلیت‌های نامحدود هوش مصنوعی هستند.
انواع موتور جستجو فارسی
پارسی جو
یوز
سلام
زال
از سایر موتورهای جستجوی فارسی می‌توان به همراه اول، TCI، زاربین، ایرانمهر، پرجستجو، زمان پارس، جستجوی شیعه و غیره اشاره کرد.
لیست معروف ترین موتورهای جستجوی دنیا
موتورهای جستجو به وجود آمدند تا استفاده از اینترنت را برای کاربران راحت‌تر و سریع‌تر کنند. با شناخت موتورهای جستجو و قابلیت‌ها و الگوریتم‌های هرکدام، می‌توان در فضای وب موفق‌تر عمل کرد.
ده موتور جستجوی معروف جهان را بر اساس محبوبیت، کشور مبدا و تاریخ شروع فعالیت آنها نشان می‌دهد. توجه داشته باشید که رتبه‌بندی محبوبیت بر اساس اطلاعات عمومی و تقریبی است و ممکن است با گذشت زمان تغییر کند.